วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
Phnom Rung Temple, Buri Ram, Thailand.
Photo Gallery. Asian Historical Architecture.
ขอบคุณ ข้อมูลและภาพ จาก http://www.orientalarchitecture.com/sid/940/thailand/buri-ram/phnom-rung-temple
Phnom Rung Temple (mostly 12th century)
Prasat Phnom Rung is one of the pre-eminent temples in Northeast Thailand. Sitting atop a 383 meter tall extinct volcano, the sprawling temple commands a fine view of the surrounding floodplains and the distant Dangrek mountains on the border of modern Cambodia. Dedicated to Shiva, the temple was originally established as early as the eighth century by rulers keen to use the hilltop to strategic advantage. It obtained its present form by the mid 12th century when the locally powerful ruler Narendraditya and his son Hiranya ruled the region as one of the provinces of the greater Khmer Empire of Suryavarman II, the builder of Angkor Wat.
Traces of the earliest buildings at Phnom Rung survive only in the form of short inscriptions and suggest that the area was in use as a temple as early as the eighth century. The oldest surviving structures on the site are the ruins of two brick towers currently located in the northeast quadrant of the inner temple. These are stylistically similar to the Khmer sanctuaries at Koh Ker, far to the southeast in what is today northeast Cambodia. The temple in its present form, built of high-quality sandstone, was mostly constructed in the mid 12th century when the area around Phnom Rung was firmly integrated into the Khmer Empire. The local ruler, King Narendraditya, was related by blood to King Suryavarman II and may have participated in the wars of conquest that brought the area under Khmer control. In return, Narendraditya was granted a degree of local autonomy, and inscriptions on site make it clear that the king was a powerful local presence in his own right, who nonetheless found it useful to maintain peaceful relations with the central authority of Angkor. Under his patronage, and that of his son Hiryana, the temple was established as a vast community dedicated to Shiva with innumerable monks, slaves and farmers dedicated to its upkeep.
Aside from its strategic hilltop position, the temple occupied an important midpoint along the "royal road" leading from Angkor, 156 kilometers to the southeast and Phimai temple, located about 90 kilometers to the northwest.
The strong axial layout of the temple is relatively unusual for a Khmer sanctuary, and is vaguely reminiscent of the Preah Vihear Temple complex about 200 kilometers to the east. The temple is oriented east-west and spans about a kilometer, with the core of the temple at the top of the hill to the west and the long causeway and staircases spreading downward to the east. Visitors approaching the temple first encounter a rectangular pavilion to the north of the main path, known as the 'Phlab Phla'. This structure used to be known as the 'White Elephant House' but is now known as the 'Changing Pavilion' as it was probably used by the king to ritually purify himself before performing rituals at the main tower situated on the mountain.
South of the Phlab Phla pavilion is a 160 meter long processional way lined with 67 boundary stones on either side. The road terminates at a cruciform platform raised about 1.5 meters. This 'naga bridge' is supported by sandstone pillars and is enclosed by low railings shaped in the form of fierce five-headed nagas--a typical design for Khmer-era balustrades. Immediately to the west of the platform are the stairs to the temple itself, rising in five tiers, which each of the stairs 13 meters wide and set at a steep angle. The visitor who makes it to the top is confronted by the east wall of the temple and a broad plaza made of sandstone and laterite, decorated with four small square pools immediately in front of the temple entrance. On clear days, the Dangrek mountains can be seen in the distance from the southeast corner of the plaza.
The enclosure around the inner temple measures about 66 x 88 meters and is accessible to visitors via the east-facing gopura. The interior courtyard contains the primary sanctuary, two laterite buildings, one low tower, and the remains of two brick towers from the 10th century. The chief object of interest is the main sanctuary, constructed of pink sandstone, built by Naredraditya in the 12th century. The inner sanctum of the temple probably housed a linga of Shiva, but at present only the 'somasutra' (water conduit) used to drain away sacred water during religious rites remains as evidence of the central deity. Most of the tower's motifs are carved with depictions of Hindu divinities such as the dancing Shiva and a reclining Vishnu. Other motifs include scenes from the Ramayana, religious rites, directional gods, Narendraditya's biography, and the daily activities of hermits.
Overall Site Plan
Drawn by Timothy M Ciccone following Michael Freeman and site brochure.
Location
The approximate location of the site is 14.531885' N, 102.940269' E (WGS 84 map datum).
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
196.Phnom Rung Temple, Buri Ram, Thailand. Photo Gallery. Asian Historical Architecture.
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
Phnom Rung Temple, Buri Ram, Thailand.
-------------------------------------------------------------------------------
ขอบคุณ ข้อมูลและภาพ จาก https://en.wikipedia.org/wiki/Phanom_Rung_Historical_Park
------------------------------------------------------------------------------
ขอบคุณ ข้อมูลและภาพ จาก https://th.wikipedia.org/wiki/อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง
-----------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------
วัดพนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง หรือ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์.
Phnom Rung Temple, Buri Ram, Thailand.
Photo Gallery. Asian Historical Architecture.
ขอบคุณ ข้อมูลและภาพ จาก http://www.orientalarchitecture.com/sid/940/thailand/buri-ram/phnom-rung-temple
-------------------------------------------------------------------------------
ขอบคุณ ข้อมูลและภาพ จาก https://en.wikipedia.org/wiki/Phanom_Rung_Historical_Park
Phanom Rung Historical Park
From Wikipedia, the free encyclopedia
| Phanom Rung Historical Park | |
|---|---|
 | |
 
Phanom Rung Historical Park
Location in Thailand
| |
| Name | |
| Proper name | Phanom Rung |
| Geography | |
| Coordinates | 14°31′57″N102°56′30″ECoordinates: 14°31′57″N 102°56′30″E |
| Country | Thailand |
| Province | Buriram |
| Culture | |
| Primary deity | Shiva |
| Architecture | |
| Architectural styles | Khmer |
| History and governance | |
| Date built | 10th–13th centuries |
Phanom Rung (Thai: พนมรุ้ง), or full name, Prasat Hin Phanom Rung (Thai: ปราสาทหินพนมรุ้ง – Phanom Rung Stone Castle), is a Khmer temple complex set on the rim of an extinct volcano at 402 metres (1,319 ft) elevation, in Buriram Province in the Isan region of Thailand. It was built of sandstone and laterite in the 10th to 13th centuries. It was a Hindushrine dedicated to Shiva, and symbolises Mount Kailash, his heavenly dwelling.
Thailand's Department of Fine Arts spent 17 years restoring the complex to its original state from 1971 to 1988. On 21 May 1988, the park was officially opened by Princess Maha Chakri Sirindhorn.[1] In 2005, the temple was submitted to UNESCO for consideration as a future World Heritage Site.
Architecture[edit]
After the three-leveled lower stairway is the first cruciform platform, giving a first peek at the main temple. On the right, northward, is Phlab Phla or the White Elephant House. The pavilion is believed to be the place where kings and the royal family would change attire before rituals. Royalty would then enter the processional walkway, one of the most impressive elements of the park. It is 160 meters long and bordered by seventy sandstone posts with tops of lotus buds. The walkway itself is paved with laterite blocks.
The walkway leads to the first of three naga bridges. The five-headed snakes face all four directions and are from the 12th century. This bridge represents the connection between heaven and earth. The naga bridge leads to the upper stairway, which is divided into five sets. Each set has terraces on the sides. The last terrace is wide, made with laterite blocks. It has a cruciform shape and four small pools. A couple more steps lead to the second naga bridge. It has the same shape as the first one, only smaller. In the middle the remains of an eight petalled lotus carving can be seen.
This final terrace leads to the outer gallery. It probably used to be a wooden gallery with a tiled roof, but only a raised floor of laterite remains. After the outer gallery one reaches the inner gallery, which is divided in long and narrow rooms. It served as a wall around the principal tower. This last gallery leads to the third and last naga bridge, another small copy of the first one.
The bridge leads directly into the main sanctuary. After the antechamber and the annex, one reaches the principal tower. Double porches lead out in all directions. The inner sanctum used to have the "linga", the divine symbol of Shiva. Currently, only the "somasutra" remains which was used to drain water during religious rites. The entrances have various lintels and icons depicting Hindu religious stories, e.g., the dancing Shiva and the five yogi's. The south entrance is guarded by a sandstone statue.
Apart from the main tower, other buildings in the compound are:
- Two brick sanctuaries built around the 10th century, northeast of the tower.
- The minor sanctuary southwest of the tower with a sandstone altar for a sacred image. It was built with sandstone in the 11th century. Prang Noi has only one entrance facing east. The sanctuary is square with indented corners, giving it a round feel.
- Two Bannalai southeast and northeast of the principal tower. The buildings are rectangular and have only one entrance. They were built in the last period, around the 13th century, and used as a library for holy scriptures.
Phra Narai Lintel[edit]
One of the most well-known elements of the temple is a decorative lintel placed above the eastern entrance to the central sanctuary. It depicts a reclining Vishnu or Vishnu Anantasayin, and is known in Thai as Thap Lang Narai Banthomsin (ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์).
The lintel is best known for its restitution from the Art Institute of Chicago in 1988. It had been stolen from the temple site in the 1960s and was acquired by the museum in 1967, where it was displayed for over twenty years, described as "the Birth of Brahma with Reclining Vishnu on a Makara". In early 1988, as restoration of the temple neared completion, calls were made by several parties in Thailand for its return. The issue became the subject of intense media attention, with some even accusing the US Government of facilitating the theft.[2] The Thai government entered negotiations with the museum, which was unwilling to consider an unconditional return, since it had acquired the item in good faith. Finally, in October, the museum agreed to repatriate the lintel in exchange for a donation from the Chicago-based Elizabeth F. Cheney Foundation.[3] The lintel's arrival in Thailand on 10 November was widely celebrated, and was covered live on the national TV pool. It was restored to its original position on 7 December, marking the completion of the temple's restoration.[4]
References[edit]
- ^ "Phnom Rung Historical Park". Retrieved 9 Jul 2006. Printed by Joseph Plastic Crad (Korat) and Print Co. Ltd.
- ^ Crossette, Barbara (10 February 1988). "Thais Accuse U.S. of Theft Of Temple Art". The New York Times. Retrieved 7 January 2017.
- ^ "Chicago Museum to Return Lintel Thais Say Was Stolen". The New York Times. AP. 25 October 1988. Retrieved 7 January 2017.
- ^ Sukphisit, Suthon (9 November 2014). "A legacy set in stone". Bangkok Post. Retrieved 7 January 2017.
------------------------------------------------------------------------------
ขอบคุณ ข้อมูลและภาพ จาก https://th.wikipedia.org/wiki/อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง
อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
| ปราสาทหินเขาพนมรุ้ง | |
|---|---|
| Prasat Phanom Rung | |
ด้านหน้าทางเข้าปราสาทพนมรุ้ง
| |
| ข้อมูลทั่วไป | |
| ประเภท | ปราสาทหิน |
| ที่ตั้ง | อำเภอเฉลิมพระเกียรติ, จังหวัดบุรีรัมย์ |
| ประเทศ | ประเทศไทย |
| การก่อสร้าง | |
| ปีสร้าง | ราวพุทธศตวรรษที่ 15 |
| สถาปัตยกรรม | ขอมโบราณ |
| ข้อมูลด้านการท่องเที่ยว | |
| สิ่งที่น่าสนใจ | เป็นปราสาทขอมโบราณที่ได้รับการยกย่องว่าสวยงามที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย |
อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง หรือ ปราสาทหินพนมรุ้ง เป็นหนึ่งในปราสาทหินในกลุ่มราชมรรคา ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 2 (บ้านดอนหนองแหน) ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ห่างจากตัวเมืองบุรีรัมย์ลงมาทางทิศใต้ประมาณ 77 กิโลเมตร ประกอบไปด้วยโบราณสถานสำคัญ ซึ่งตั้งอยู่บนยอดภูเขาไฟที่ดับสนิทแล้ว สูงประมาณ 200 เมตรจากพื้นราบ (ประมาณ 350 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง) คำว่า พนมรุ้ง นั้น มาจากภาษาเขมร คำว่า วนํรุง แปลว่า ภูเขาใหญ่
ปัจจุบัน ปราสาทหินพนมรุ้งกำลังอยู่ในเกณฑ์กำลังพิจารณาเป็นมรดกโลก เช่นเดียวกับ ปราสาทหินในกลุ่มราชมรรคาปราสาทหินพนมรุ้งเป็นหนึ่งในปราสาทหินขอมของไทยที่มีชื่อเสียงมากที่สุด เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดบุรีรัมย์ และถือเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญของจังหวัดบุรีรัมย์ รวมถึงเป็นภาพพื้นหลังตราสัญลักษณ์ของสโมสรฟุตบอลบุรีรัมย์ ยูไนเต็ดอีกด้วย
เนื้อหา
[ซ่อน]ประวัติ[แก้]
ปราสาทหินพนมรุ้งเป็นโบสถ์พราหมณ์ลัทธิไสวะ มีการบูรณะก่อสร้างต่อเนื่องกันมาหลายสมัย ตั้งแต่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 15 ถึงพุทธศตวรรษที่ 17 และในพุทธศตวรรษที่ 18 พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 แห่งอาณาจักรขอมได้หันมานับถือศาสนาพุทธนิกายมหายานเทวสถานแห่งนี้จึงได้รับการดัดแปลงเป็นวัดมหายาน ในช่วงแรกปราสาทหินพนมรุ้ง สร้างขึ้นจากหินทรายสีชมพู ตั้งอยู่บนยอดเขาพนมรุ้งสูง 1,320 ฟุตจากระดับน้ำทะเล ชื่อพนมรุ้งแปลว่าภูเขาใหญ่ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 15-18
จารึกต่าง ๆ ที่นักวิชาการได้อ่านและแปลพอจะสรุปได้ว่า พระเจ้าราเชนทรวรมันที่ 3 กษัตริย์แห่งพระนคร (พ.ศ. 1487-1511) ได้สถาปนาเทวสถานถวายพระศิวะที่เขาพนมรุ้ง ซึ่งในสมัยแรก ๆ คงยังไม่ใหญ่โตนัก ต่อมาพระเจ้าชัยวรมันที่ 5 (พ.ศ. 1511-1544) ได้ทรงอุทิศที่ดินและข้าทาสถวายแด่เทวสถานพนมรุ้ง ในสมัยพุทธศตวรรษที่ 17 นเรนทราทิตย์ เจ้านายแห่งราชวงศ์มหิธรปุระที่ปกครองดินแดนแถบนี้ (ซึ่งเป็นต้นตระกูลของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ผู้สร้างนครวัด) ได้สร้างปราสาทแห่งนี้ขึ้นและได้ทรงบำเพ็ญพรตเป็นโยคี ณ ปราสาทพนมรุ้ง
สถาปัตยกรรมและโบราณสถาน[แก้]
ปราสาทหินพนมรุ้งสร้างขึ้นเนื่องในศาสนาฮินดูลัทธิไศวะ ซึ่งนับถือพระศิวะเป็นเทพเจ้าสูงสุด ดังนั้นเขาพนมรุ้งจึงเปรียบเสมือนเขาไกรลาสที่ประทับของพระศิวะ
องค์ประกอบและแผนผังของปราสาทพนมรุ้งได้รับการออกแบบให้มีลักษณะเป็นแนวเส้นตรง และเน้นความสำคัญเข้าหาจุดศูนย์กลาง นั่นคือปราสาทประธานซึ่งหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ด้านขวาของบันไดทางขึ้นสู่ศาสนสถานมีอาคารที่เรียกว่า พลับพลาอาคารนี้อาจจะเป็นอาคารที่เรียกกันในปัจจุบันว่า พลับพลาเปลื้องเครื่อง ซึ่งเป็นที่พักจัดเตรียมองค์ของพระมหากษัตริย์ ก่อนเสด็จเข้าสู่การสักการะเทพเจ้าหรือประกอบพิธีกรรมในบริเวณศาสนสถาน
การเดินทางไปที่อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง[แก้]
ในการเดินทางไปที่อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้งโดยใช้รถยนต์ส่วนบุคคล สามารเลือกเดินทางได้ 2 เส้นทางออกจากตัวจังหวัดบุรีรัมย์ ดังนี้
- เดินทางโดยใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 218 (บุรีรัมย์-นางรอง) เป็นระยะทางประมาณ 50 กิโลเมตร จากนั้นให้เลี้ยวซ้ายไปตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 24 (สีคิ้ว-อุบลราชธานี) ไปจนถึงหมู่บ้านตะโก ประมาณ 14 กิโลเมตร แล้วจึงเลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 2117 ผ่านบ้านตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติอีกประมาณ 12 กิโลเมตร ก็จะถึงอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง
- เดินทางโดยใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 219 (บุรีรัมย์-ประโคนชัย) เป็นระยะทางประมาณ 44 กิโลเมตร ถึงตัวอำเภอประโคนชัย จะเห็นทางแยกที่จะไปอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ซึ่งใช้เวลาเดินทางอีกประมาณ 21 กิโลเมตร โดยใช้ทางหลวงหมายเลข 2075 และเลี้ยวขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 2117 ก็จะถึงอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง
ถ้าเดินทางโดยใช้บริการรถโดยสารจากขนส่งบุรีรัมย์ ก็ให้ขึ้นรถโดยสารสายบุรีรัมย์-จันทบุรี พอถึงที่หมู่บ้านตะโก แล้วจึงลงจากรถ จากนั้นจะมีรถสองแถววิ่งไปอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง หรือไม่ก็นั่งวินมอเตอร์ไซค์รับจ้างก็ได้
สะพานนาคราช[แก้]
ถัดจากนั้นเป็นทางเดินทั้งสองข้างประดับด้วยเสามียอดคล้ายดอกบัวตูมเรียกว่าเสานางเรียง จำนวนข้างละ 35 ต้น ทอดตัวไปยังสะพานนาคราช ซึ่งผังกากบาทยกพื้นสูง ราวสะพานทำเป็นลำตัวพญานาค 5 เศียร สะพานนาคราชนี้ ตามความเชื่อเป็นทางที่เชื่อมระหว่างโลกมนุษย์กับเทพเจ้า สิ่งที่น่าสนใจคือ จุดกึ่งกลางสะพาน มีภาพจำหลักรูปดอกบัวแปดกลีบ อาจหมายถึงเทพประจำทิศทั้งแปด ในศาสนาฮินดู หรือเป็นจุดที่ผู้มาทำการบูชา ตั้งจิตอธิษฐาน จากสะพานนาคราชชั้นที่ 1 มีบันไดจำนวน 52 ขั้นขึ้นไปยังลานบนยอดเขา
ที่หน้าซุ้มประตูระเบียงคดทิศตะวันออก มีสะพานนาคราชชั้นที่ 2 ระเบียงคดก่อเป็นห้องยาวต่อเนื่องกัน เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ารอบลานปราสาทแต่ไม่สามารถเดินทะลุถึงกันได้ เพราะมีผนังกั้นอยู่เป็นช่วง ๆ มีซุ้มประตูกึ่งกลางของแต่ละด้าน ที่มุมระเบียงคดทำเป็นซุ้มกากบาท ที่หน้าบันของระเบียงคดทิศตะวันออกด้านนอก มีภาพจำหลักรูปฤๅษีซึงหมายถึงพระศิวะในปางที่เป็นผู้รักษาโรคภัยไข้เจ็บ และอาจรวมหมายถึง นเรนทราทิตย์ ผู้ก่อสร้างปราสาทประธานแห่งนี้ด้วย
ตัวปราสาท[แก้]
ปราสาทประธาน ตั้งอยู่ตรงศูนย์กลางของลานปราสาทชั้นใน มีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสย่อมุมมณฑป คือห้องโถงรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า เชื่อมอยู่ทางด้านหน้าที่ส่วนประกอบของปรางค์ประธานตั้งแต่ฐานผนังด้านบนและด้านล่าง เสากรอบประตู เสาติดผนัง ทับหลัง หน้าบัน ซุ้มชั้นต่าง ๆ ตลอดจนกลีบขนุน ก่อด้วยหินทรายสีชมพูมีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสย่อมุมกว้าง 8.20 เมตร สูง 27 เมตร ด้านหน้าทำเป็นมณฑปโดยมีอันตราละหรือฉนวนเชื่อมปราสาทประธานนี้ เชื่อว่า สร้างโดย นเรนทราทิตย์ ซึ่งเป็นผู้นำปกครองชุมชนที่มีปราสาทพนมรุ้งเป็นศูนย์กลาง ราว พุทธศตวรรษที่ 17
ภายในเรือนธาตุตรงกึ่งกลาง เรียกว่าห้องครรภคฤหะ เป็นที่ประดิษฐานรูปเคารพที่สำคัญที่สุด ในที่นี้คือ ศิวลึงค์ ซึ่งแทนองค์พระศิวะ เป็นที่น่าเสียดายว่า ประติมากรรมชิ้นนี้ได้สูญหายไป เหลือเพียงแต่ ท่อโสมสูตร คือร่องน้ำมนต์ที่ใช้รับน้ำสรงจากการสักการะศิวลึงค์เท่านั้น
ทางเดินด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือ และทิศตะวันตกเฉียงใต้ของปราสาทประธาน มีปราสาทอิฐสององค์และปรางค์น้อย จากหลักฐานทางด้านสถาปัตยกรรมและศิลปกรรม กล่าวได้ว่า ปราสาททั้งสามหลังได้สร้างขึ้นก่อนปราสาทประธานราวพุทธศตวรรษที่ 15 และ 16 ตามลำดับ ส่วนทางด้านหน้าของปราสาทประธาน คือทิศตะวันออกเฉียงเหนือ และทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีอาคารสองหลังก่อด้วยศิลาแลง เรียกว่าบรรณาลัย ซึ่งเป็นที่เก็บรักษาคัมภีร์ทางศาสนา ก่อสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 18
ที่บริเวณหน้าบันและทับหลังของปราสาทประธานมีภาพจำหลักแสดงเรื่องราวในศาสนาฮินดู เช่น ศิวนาฏราช (ทรงฟ้อนรำ) ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ อวตารของพระนารายณ์ เช่น พระราม (ในเรื่องรามเกียรติ์) หรือพระกฤษณะ ภาพพิธีกรรม ภาพชีวิตประจำวันของฤๅษีเป็นต้น โดยเฉพาะทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์ เป็นทับหลังที่ถูกขโมยไปเมื่อราวปี พ.ศ. 2503 และได้กลับคืนมาในปี พ.ศ. 2531
ปรางค์ล้วนสลักลวดลายประดับทั้งลวดลายดอกไม้ ใบไม้ ภาพฤๅษี เทพประจำทิศ ศิวนาฏราช ที่ทับหลังและหน้าบันด้านหน้าปรางค์ประธาน ลักษณะของลวดลายและรายละเอียดอื่น ๆ ช่วยให้กำหนดได้ว่าปรางค์ประธานพร้อมด้วยบันไดทางขึ้นและสะพานนาคราชสร้างขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 17 ภายในลานชั้นในด้านตะวันตกเฉียงใต้ มีปรางค์ขนาดเล็ก 1 องค์ ไม่มีหลังคา จากหลักฐานทางศิลปกรรมที่ปรากฏ เช่น ภาพสลักที่หน้าบัน ทับหลัง บอกให้ทราบได้ว่าปรางค์องค์นี้สร้างขึ้นก่อนปรางค์ประธาน มีอายุในราวพุทธศตวรรษที่ 16
นอกจากนี้ยังมีฐานปรางค์ก่อด้วยอิฐซึ่งมีอายุเก่าลงไปอีก คือประมาณพุทธศตวรรษที่ 15 อยู่ด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือขององค์ประธาน และที่มุมทิศตะวันออกเฉียงเหนือและทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีอาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าก่อด้วยศิลาแลง มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 18 ร่วมสมัยกันกับพลับพลาที่สร้างด้วยศิลาแลงข้างทางเดินที่เรียกว่า โรงช้างเผือก
บริเวณรายรอบ[แก้]
ชุมชนที่เคยตั้งอยู่บริเวณเขาพนมรุ้งเป็นชุมชนขนาดใหญ่ เพราะนอกจากมีบารายหรืออ่างเก็บน้ำ ซึ่งใช้ในพื้นที่ส่วนหนึ่งของปากปล่องภูเขาไฟเดิมเป็นอ่างเก็บน้ำอยู่บนเขาอยู่แล้ว ที่เชิงเขามีบารายอีก 2 สระ คือสระน้ำหนองบัวบารายที่เชิงเขาพนมรุ้ง และสระน้ำโคกเมืองใกล้ปราสาทหินเมืองต่ำ สระน้ำบนพื้นราบเบื้องล่างภูพนมรุ้งนี้รับน้ำมาจากธารน้ำที่ไหลมาจากบนเขา นอกจากนี้ยังมีกุฏิฤๅษีอยู่ 2 หลัง เป็นอโรคยาศาลที่รักษาพยาบาลของชุมชนอยู่เชิงเขาด้วย
บริเวณที่ตั้งของปราสาทพนมรุ้งอาจเคยเป็นที่ตั้งของศาสนพื้นถิ่นมาก่อนที่จะมีการก่อสร้างขึ้นเป็นปราสาท ที่มีความใหญ่โตงดงาม สมกับเป็น กมรเตงชคตวฺนํรุง ผู้เป็นเทพเจ้าแห่งปราสาทพนมรุ้ง อันหมายถึงองค์พระศิวะในศาสนาฮินดูที่กษัตริย์ขอมทรงนับถือ การเปลี่ยนสถานที่เคารพพื้นถิ่นให้เป็นปราสาทกินตามแบบคติขอม น่าจะเกี่ยวเนื่องกับ การเปลี่ยนลักษณะการเมืองการปกครอง ที่ผู้นำท้องถิ่นมีความสัมพันธ์กับกษัตริย์ขอมโดยใช้ระบบความเชื่อมทางศาสนา วัฒนธรรมและวัฒนธรรมท้องถิ่น
ด้านข้างของทางเดินทางทิศเหนือมีพลับพลาสร้างด้วยศิลาแลง 1 หลัง เรียกกันว่า โรงช้างเผือก สุดสะพานนาคราชเป็นบันไดทางขึ้นสู่ปราสาท ซึ่งทำเป็นชานพักเป็นระยะ ๆ รวม 5 ชั้น สุดบันไดเป็นชานชลาโล่งกว้าง ซึ่งมีทางนำไปสู่สะพานนาคราชหน้าประตูกลางของระเบียงคด อันเป็นเส้นทางหลักที่จะผ่านเข้าสู่ลานชั้นในของปราสาท และจากประตูนี้ยังมีสะพานนาคราชรับอยู่อีกช่วงหนึ่งก่อนถึงปรางค์ประธาน
การบูรณะและการเปิดอุทยาน[แก้]
กรมศิลปากรได้ทำการซ่อมแซมและบูรณะปราสาทหินพนมรุ้ง โดยวิธีอนัสติโลซิส (ANASTYLOSIS) คือ รื้อของเดิมลงมาโดยทำรหัสไว้ จากนั้นทำฐานใหม่ให้แข็งแรง แล้วนำชิ้นส่วนที่รื้อรวมทั้งที่พังลงมากลับไปก่อใหม่ที่เดิม โดยใช้วิธีการสมัยใหม่ช่วย ซึ่งปราสาทหินพนมรุ้งนี้ได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานของชาติเมื่อปี พ.ศ. 2475 ประกาศในพระราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52 ตอนที่ 75
ต่อมาได้ดำเนินการบูรณะตั้งแต่ปี พ.ศ. 2514 จนเสร็จสมบูรณ์ และเนื่องในวันอนุรักษ์มรดกไทย ปี พ.ศ. 2531 ได้มีพิธีเปิดอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้งอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2531 โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีมีพระมหากรุณาธิคุณเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเป็นประธาน มีงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้งซึ่งเป็นงานใหญ่ประจำปี ในวันที่ 2 - 4 เมษายน
ปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์ขึ้น ส่องแสงลอดประตูทั้ง 15[แก้]
โดยในวันที่ 3-5 เมษายน และ 8-10 กันยายน ของทุกปี ดวงอาทิตย์ขึ้น ส่องแสงลอดช่องประตูทั้ง 15 บาน ชาวบ้านจะเดินเท้าขึ้นมาเพื่อชมความอลังการที่ผสานระหว่างธรรมชาติและสิ่งก่อสร้างของบรรพชน นอกจากนี้ในวันที่ 6-8 มีนาคม และ 6-8 ตุลาคม ของทุกปี ดวงอาทิตย์ก็ตก ส่องแสงลอดช่องประตูทั้ง 15 บาน เช่นกัน [1]
โคนนทิ[แก้]
เป็นประติมากรรมวัว ตั้งอยู่บริเวณศูนย์กลางของปราสาทประธานเคียงข้างกับศิวลึงค์ โคนนทิ (อังกฤษ: Nandin) คือ พาหนะของพระศิวะ โคนนทิเป็นบุตรของพระกัศยปกับโคสุรภี พระศิวะเห็นโคสุรภีก็อยากจะได้เป็นบริวารแต่รังเกียจว่าเป็นเพศเมีย พระกัศยปจึงอาสาผสมพันธุ์กับโคสุรภี จึงให้กำเนิดเป็นวัวเพศผู้ชื่อว่า "นนทิ" แล้วถวายเป็นบริวารของพระศิวะ ทำหน้าที่เป็นผู้เฝ้าประตูวิมานบนเขาไกรลาสด้านทิศตะวันออกคู่กับมหากาลและทำหน้าที่เป็นเทพพาหนะเมื่อพระศิวะเสด็จออกภายนอก
เหตุการณ์ทุบทำลาย[แก้]
คืนวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 เกิดเหตุคนร้ายไม่ทราบจำนวนเข้าทุบทำลาย รูปปั้นทวารบาลและสัตว์พาหนะ รวมถึงมีการเคลื่อนย้ายศิวลึงค์ โดยลักษณะเป็นการทำลายแขนเทวรูปก่อน แล้วจึงนำแขนเทวรูปไปทุบกับใบหน้าสัตว์พาหนะอื่นๆ โดย เทพมนตรี ลิมปพยอม นักวิชาการประวัติศาสตร์อิสระกล่าวว่า การใช้ข้อมือของของทวารบาลเป็นตัวทำลาย นั้นเพราะน่าจะเป็นวัสดุแข็งที่พอจะทำลายสิงห์ ทำลายนาค หรือโคนนทิได้ คงไม่ใช่เรื่องของรายละเอียดที่จะต้องเน้นว่าเอามือทวารบาลไปทุบ[2]
ดุสิต ทุมมากรณ์ หัวหน้าอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ระบุว่า เทวรูปที่ถูกทำลายเสียหายมีของจริงเพียงเศียรนาค 4 เศียร จาก 11 เศียร นอกนั้นเป็นเทวรูปที่จำลองขึ้นแต่มีอายุไม่ต่ำกว่า 20 ปี โดยวันที่ 26 พฤษภาคม นายช่างศิลปกรรม อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้งร่วมกับเจ้าหน้าที่กรมศิลปากร ได้เริ่มบูรณะซ่อมแซมโดยเริ่มจาก ซ่อมหัวสิงห์ 2 ตัว ที่ตั้งอยู่ด้านทิศตะวันตกของปราสาทก่อน โดยวัสดุที่ใช้ในการซ่อมแซมคือ เหล็กไร้สนิม ที่ใช้เป็นแกนยึด ส่วนวัสดุประกอบคือ ยางพารา หินทรายเทียม สีฝุ่น ขุยมะพร้าว ปูนปลาสเตอร์ และเชื่อมประสานด้วยอิพ็อกซี โดยกรมศิลปากรระบุว่าจะใช้เวลา 1 เดือนในการบูรณปฏิสังขรณ์ [3]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ Chunpongtong, Loy (2008), ปฏิทินไทย เชิงดาราศาสตร์และคณิตศาสตร์ พิมพ์ครั้งที่ ๒ กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ISBN 978-9747444-24-7
- ↑ ‘พนมรุ้ง’ หลังประตูบานที่15...บูชาหรือทำลาย ผู้จัดการรายวัน - 22 พฤษภาคม 2551 08:12 น.
- ↑ เริ่มบูรณะแล้ว เทวรูป “พนมรุ้ง” -ส่วนคดีไม่คืบคนชั่วยังลอยนวล ผู้จัดการออนไลน์ - 26 พฤษภาคม 2551 15:59 น
ดูเพิ่ม[แก้]
-----------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น